Leerstijlen, Denkprofielen en Beelddenkers: ontdek hoe je deze Talenten het Beste kunt benutten
Gemiddelde leestijd: 8 minuten
Welkom terug!
In mijn vorige blogs ging het over hoogbegaafdheid, overprikkeling en sensitiviteit. Ook behandelde ik al eerder Leren Leren en Executieve Vaardigheden. Vandaag wil ik het hebben over een ander belangrijk aspect: leer- en denkstijlen. Deze zijn relevant voor iedereen die anders denkt of leert, zoals beelddenkers of mensen met kenmerken van begaafdheid. Hoe kunnen we deze talenten beter begrijpen en benutten?
Afbeelding: samenwerken en denkprofielen
Deel deze blog!
Wat zijn Leer- en Denkstijlen
Iedereen leert op zijn of haar eigen manier. De manier waarop we informatie opnemen, verwerken en onthouden, is vaak afhankelijk van persoonlijke voorkeuren. Sommigen leren het beste door te zien, anderen door te luisteren, en weer anderen door te doen. In veel gevallen is één leerstijl dominant.
Denktalent; Verschillende manieren van denken of leren
Afbeelding: drie manieren van denken volgens Sternberg
Het Triarchische Model van Intelligentie, ook wel het ACP-model genoemd, is ontwikkeld door psycholoog Robert Sternberg. Het model maakt duidelijk dat mensen op drie verschillende manieren informatie verwerken en problemen oplossen. Deze drie componenten van denktalent zijn:
- Analytische Intelligentie (Logisch, Structureel Denken)
Analytische denkers lossen problemen op door informatie te analyseren en patronen te vinden. Ze floreren in gestructureerde omgevingen en maken weloverwogen keuzes.- Hoe herken je analytische denkers?
- Ze zijn sterk in logisch redeneren en het oplossen van abstracte problemen.
- Ze hebben een voorkeur voor structuur en duidelijkheid.
- Ze begrijpen snel de regels en systemen achter informatie.
- Hoe herken je analytische denkers?
- Creatieve Intelligentie (Innovatief denken en Probleemoplossend)
Creatieve denkers bedenken nieuwe ideeën en zoeken innovatieve oplossingen. Ze denken "out of the box". Deze denkers gedijen in omgevingen die ruimte bieden voor nieuwe ideeën en experimenten.
- Hoe herken je creatieve denkers?
- Ze denken vaak in abstracte of visuele concepten.
- Ze hebben een sterke intuïtie en kunnen zich aangetrokken voelen tot kunst of muziek.
- Ze vinden het leuk om nieuwe dingen uit te proberen en niet-standaardoplossingen te bedenken.
- Praktische Intelligentie (Handen-uit-de-Mouwen Denken)
Praktische denkers leren door te doen en passen kennis toe in realistische situaties. Ze hebben een sterk inzicht in hoe dingen werken in de praktijk.
- Hoe herken je praktische denkers?
- Ze leren door ervaring en willen dingen zelf uitproberen.
- Ze hebben een sterk gevoel voor wat wel of niet werkt in praktische situaties.
- Ze zijn goed in het oplossen van dagelijkse, concrete problemen.
Hoe kunnen deze denk- en leerstijlen ons verder helpen?
Iedereen heeft één of twee dominante denkstijlen. Door de juiste stijl te gebruiken, kunnen we ons leerproces optimaliseren. Bijvoorbeeld:
- Analytische denkers gedijen in een gestructureerde aanpak en helpen bij het oplossen van complexe vraagstukken.
- Creatieve denkers floreren in inspirerende omgevingen waarin ze nieuwe ideeën kunnen ontwikkelen.
- Praktische denkers zorgen ervoor dat ideeën in de praktijk uitvoerbaar zijn.
In het onderwijs ligt de nadruk vaak op analytisch denken, terwijl creatieve of praktische denkers niet altijd de ruimte krijgen om hun sterke punten te benutten. Het herkennen van deze stijlen helpt ons niet alleen effectiever te leren, maar ook anderen beter te ondersteunen.
Wil je weten waar jouw leervoorkeur ligt (Praktisch, Creatief of Analytisch)?
Download dan de Gespreksplaat – Denktalenten van de SLO.
Een praktische Opdracht: Denk- en Leerstijlen in actie
Om deze theorie in de praktijk te brengen, kun je een leuke, interactieve opdracht proberen die de verschillende denkstijlen bij elkaar brengt. Deze activiteit is perfect om de dynamiek van analytisch, creatief en praktisch denken te ervaren en tegelijkertijd plezier te hebben! Hier is hoe je het kunt aanpakken:
Afbeelding: de torenopdracht
De Torenopdracht:
- Maak drietallen van je groep (kinderen, collega’s).
- Geef elk groepje een aantal houten wasknijpers en ijslolly-stokjes (of vergelijkbare materialen).
- Laat elke deelnemer individueel inschatten hoe lang hij of zij denkt nodig te hebben om een torendeel te bouwen. Dit stimuleert analytisch denken, omdat het draait om tijdsplanning en schatting.
- Laat vervolgens iedereen individueel zijn/haar bouwwerk maken.
- Zodra de tijd om is, moeten ze de drie torendelen samenvoegen om één hoge toren te maken.
- De groep met de hoogste toren die blijft staan wint!
Wat laat deze opdracht zien?
- Analytische denkers zullen waarschijnlijk een duidelijke structuur hebben in hun aanpak en hun tijd goed kunnen inschatten.
- Creatieve denkers zullen misschien met innovatieve manieren komen om de toren te bouwen en zullen experimenteren met verschillende vormen en ontwerpen.
- Praktische denkers zullen snel willen testen wat werkt en zullen hun toren aanpassen op basis van wat ze ervaren tijdens het bouwen.
Deze opdracht toont aan hoe verschillende denkstijlen elkaar kunnen versterken en hoe het belangrijk is om taken vanuit meerdere perspectieven aan te pakken! Laat mij weten hoe je de opdracht hebt ervaren!
De link tussen hoogbegaafdheid en Leer- en denkstijlen
Hoogbegaafde kinderen en volwassenen combineren vaak verschillende leer- en denkstijlen, wat zowel een kracht als een uitdaging kan zijn. In veel gevallen sluiten traditionele onderwijsmethoden niet aan bij hun veelzijdige manier van denken, wat leidt tot gevoelens van frustratie of verveling. Dit is vooral relevant voor mensen die twee duidelijke leervoorkeuren hebben.
Creatief en Analytisch Denken in Hoogbegaafdheid
Hoogbegaafden denken vaak zowel analytisch als creatief. Ze zijn in staat om bestaande concepten snel te doorgronden en nieuwe ideeën te ontwikkelen. Dit kan leiden tot verveling in een omgeving waar alles volgens vaste patronen wordt gepresenteerd. In plaats van rigide leerstructuren zouden onderwijsomgevingen meer ruimte moeten bieden voor creatieve, innovatieve benaderingen van bestaande problemen. Hoogbegaafden zouden beter gedijen als ze ruimte krijgen om buiten de gebaande paden te denken en nieuwe verbanden te leggen.
Praktisch Denken en Hoogbegaafdheid
Praktisch denken is een andere sterke eigenschap van veel hoogbegaafde kinderen. Ze hebben een sterk vermogen om theorie om te zetten in praktijk en zoeken voortdurend naar werkbare oplossingen voor complexe problemen. In omgevingen waar abstract denken wordt gepromoot, kan praktisch denken over het hoofd worden gezien. Door andere leeromgevingen aan te bieden, kunnen hoogbegaafde kinderen hun ideeën daadwerkelijk in de praktijk brengen en hun volledige potentieel benutten.
Afbeelding: praktisch denken
Beelddenkers; een zijsprong naar visueel leren
Naast de drie denkstijlen die Sternberg beschreef, is er ook een specifieke manier van denken die vaak voorkomt bij hoogbegaafde kinderen: beelddenken. Beelddenkers verwerken informatie visueel en ruimtelijk, wat hen in staat stelt complexe ideeën te begrijpen door ze te visualiseren. Dit maakt hen vaak snel in het zien van verbanden, maar ze kunnen moeite hebben met het vertalen van beelden naar woorden. Luisteren is dan ook niet hun sterkste punt – de ogen zijn leidend!
Woorddenken vs beelddenken
Afbeelding: verschillende soorten huizen
Stel je voor dat je het woord "huis" hoort. Sommigen zien de letters, anderen een plaatje van een huis. Beelddenkers denken in beelden, wat kan leiden tot vertraging in lees- of schrijfvaardigheden als deze beelden moeilijk in woorden om te zetten zijn.
Dit kan een verklaring zijn waarom beelddenkers in de onderbouw vaak goed meekomen, maar later in hun schoolloopbaan moeite kunnen hebben met (begrijpend) lezen of rekenen. Beeld denken wordt vaak niet herkend, wat kan leiden tot leer- of gedragsproblemen.
De superkracht van Beelddenkers
Beeld denken is een aangeboren, visuele cognitieve stijl. Het is zelfs erfelijk, en vaak herkent een van de ouders zichzelf in hun beelddenkende kind. Dit kan nuttig zijn, omdat zulke ouders hun kinderen goed kunnen begrijpen. Beelddenkers hebben de gave om snel verbanden te leggen en originele oplossingen te bedenken. Het associatieve denken kan echter chaotisch overkomen. Vaak vinden ze het moeilijk om het juiste woord te vinden voor wat ze zien. Dit kan frustratie veroorzaken, maar het is belangrijk om te begrijpen dat beeld denken een talent is en geen stoornis.
Beelddenken in werk en onderwijs
Beelddenkers bloeien op in omgevingen die visueel rijk zijn, zoals mindmaps, grafieken of hands-on benaderingen. In onderwijs- en werkomgevingen waar tekst gericht leren centraal staat, kan beeld denken over het hoofd worden gezien. Het integreren van visuele hulpmiddelen helpt beelddenkers hun sterke punten optimaal te benutten. Of laat beeld denkers tekenen tijdens leeropdrachten of vergaderingen.
Wat Kunnen We Doen Om Beelddenkers te Ondersteunen?
Enkele tips voor beelddenkers:
- Gebruik visuele hulpmiddelen zoals tekeningen, diagrammen en een (eigen) planbord.
- Moedig creatief denken aan met ruimte voor visuele expressie.
- Vertel verhalen om concepten toegankelijker te maken.
- Geef korte, duidelijke instructies.
Door deze benaderingen te integreren, kunnen beelddenkers hun sterke punten optimaal benutten en zich ontwikkelen in een omgeving die hen ondersteunt.
Beelddenken en Hoogbegaafdheid
Afbeelding: woorddenken vs beelddenken
Veel hoogbegaafde kinderen zijn beelddenkers. Ze verwerken informatie visueel, waardoor ze complexe concepten snel begrijpen, maar soms moeite hebben met het vertalen van beelden naar tekst. In een onderwijsomgeving die vooral verbaal en tekst gericht is, kunnen beelddenkers hun volledige potentieel niet benutten. Door visuele hulpmiddelen in te zetten, kan dit talent echter volledig tot zijn recht komen.
Hoogbegaafdheid als Meervoudige Talenten
Hoogbegaafdheid komt vaak tot uiting in meerdere denkstijlen die elkaar versterken. Dit benadrukt het belang van onderwijsbenaderingen die deze diversiteit ondersteunen. Door te begrijpen dat er geen 'one size fits all'-oplossing is, kunnen we effectievere leeromgevingen creëren die tegemoetkomen aan de uiteenlopende denkstijlen van hoogbegaafde kinderen. Of ze nu analytisch, creatief of praktisch denken, het is cruciaal om hun unieke talenten te erkennen en te ondersteunen.
Conclusie: Leren is persoonlijk
Door leer- en denkstijlen beter te begrijpen, kunnen we ons leerproces optimaliseren en effectiever samenwerken. Er is geen eenduidige manier van leren die voor iedereen werkt. Het ontdekken van jouw leerstijl – of die van je kinderen – kan helpen bij het creëren van de ideale leeromgeving.
Wat denk jij dat je zou kunnen veranderen om beter om te gaan met een denkprofiel dat niet helemaal aansluit bij jouw eigen? Of weet jij hoe we deze denktalenten binnen jouw school of werk kunnen inzetten? Deel je ervaringen in de reacties of neem contact met me op. Laten we samen ontdekken hoe we het meeste uit onszelf kunnen halen!
Liefs en tot de volgende blog!
Nicolette
© 2024 Nicolette Teeler. Alle rechten voorbehouden. Dit werk mag niet zonder schriftelijke toestemming worden gereproduceerd of verspreid.
Deze blog is met de uiterste zorg en liefde tot stand gekomen. Hierbij heb ik mijn inspiratie gehaald uit boeken, podcasts en eigen ervaringen.
Foto's en ander beeldmateriaal zijn uit openbare bronnen, eigen archief of met toestemming verkregen. Ze mogen op geen manier gekopieerd, gedownload of gebruikt worden zonder toestemming.